सुर्खेत
अतिसिमान्तकृत लोपोन्मूख आदिवासी राउटे जातिको घुमन्ते जीवन जिउन पाउने अधिकारको हनन् नगर्न विभिन्न क्षेत्रबाट आग्रह गरिएको छ । राउटे समुदायकी दुई युवतीहरु माथि यौन दुव्र्यबहार भएको घटना सार्वजनिक भए पछि विभिन्न संघ संस्था, मानव अधिकारकर्मी तथा अभियन्ताहरुले उनीहरुको जीवन पद्धतिमाथि हस्तषेप .भएको र मानव अधिकार हनन भएको भन्दै यस्तो आग्रह गरेका हुन् ।
विभिन्न संघसंस्था तथा मानवअधिकारकर्मीहरुको चासो र चिन्ता पछि सुर्खेत स्थानीय प्रशासनले राउटेबस्तीमा अन्य व्यक्तिलाई प्रबेश गर्न रोक लगाएको छ । सुर्खेतका पत्रकार देवेन्द्र सैजुवालले इन्डजिनियस भ्वाइसलाई जानकारी गराए अनुसार राउटे युवतीमाथि यौन दुव्र्यबहार भएको भिडियो राउटे समुदायमा पुग्न नदिनका लागि वस्तीमा अन्य व्यक्तिलाई प्रबेशमा रोक लगाइएको हो ।
पछिल्लो घटना पछि राउटे बस्तीमा चहलपहल बढ्ने र भिडियो त्यो समुदायमा पुग्न नदिन रोक लगाएको जानकारी स्थानीय जिल्ला प्रहरी कार्यलयका डिएसपी रामप्रसाद घर्तीलाई दिनु भएको छ ।
पूर्व सुसूचित जानकारी सहितको मन्जुरी बेगर तस्वीर तथा भिडियो खिच्ने, गलत नियतले राउटे युवतीलाई होटलमा ल्याउने, मादक पदार्थ सेवन गराउने र यौन दुव्र्यबहार जस्ता कार्यहरु घृणित मानवताविरोधी र अक्षम्य कार्य हुन् ।’ आदिवासी जनजाति महासंघले आफनो बक्तव्यमा भनेको छ ।
समाचार अनुसार हाल त्यस बस्तीमा आउजाउ गर्न नदिन २२ जना प्रहरी खटाइएको छ । घटनाबारे जानकारी पाए पछि पीडित युवतीलाई राउटे समुदायले नै अस्वीकार गर्ने र आन्तरिक कारबाही हुन सक्ने संभावना औल्याइएको छ । आइतबार मात्र राउटे मुखिया सूर्यनारयण शाहीले बाहरिका मानिस बस्तीमा आएर दुख दिएको भन्दै सुरक्षाको माँग गरेका थिए ।
सो घटनालाई लिएर नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघका अध्यक्ष जगत बरामले यस प्रकार हिंसा मानवअधिकार विरोधी कार्य भन्दै यौन हिंसालाई चरम मानव अपराधमा लिनु पर्ने बताउनस भएको छ ।
राष्टिय मानव अधिकार आयोगले समेत दुई राउटे युवती माथि गरिएको यौन दुव्र्यबहारको भत्र्सना गर्दै दोषीलाई कानूनी कारबाहीको दायरामा ल्याउन आग्रह गरेको छ ।
सुर्खेतको गुर्भाकोट नगरपालिका वडा नम्बर ९ का केही युवाले सोही नगरपालिकाको आँपसोतीस्थित भेरी नदी किनारमा वस्दै आएकी राउटे युवतीलाई प्रलोभनमा पारी मदिरा सेवन गराई यौन दुव्र्यबहार गरेको घटना सार्वजनिक भएको थियो ।
‘पूर्व सुसूचित जानकारी सहितको मन्जुरी बेगर तस्वीर तथा भिडियो खिच्ने, गलत नियतले राउटे युवतीलाई होटलमा ल्याउने, मादक पदार्थ सेवन गराउने र यौन दुव्र्यबहार जस्ता कार्यहरु घृणित मानवताविरोधी र अक्षम्य कार्य हुन् ।’ आदिवासी जनजाति महासंघले आफनो बक्तव्यमा भनेको छ, –‘यस घटनामा सम्लग्न व्यक्तिहरु चमन घर्ती (जोगी) र भूपेन्द्र बुढामाथि तत्काल अनुसन्धान गरी कडा भन्दा कडा कारबाही बढाउन महासंघ आग्रह गर्दछ ।’
पछिल्लो समयमा राउटेको जीवन पद्धतिको आधारभूत ज्ञान नै नराखी सामाजिक सञ्जाल, युट्युव, टिकटक र फेसबुकमा समेत उनीहरुको तस्वीर र भिडियो सार्वजनिक गर्नूलाई दूव्र्यबहारको रुपमा लिनु पर्ने महासंघको भनाई छ ।
विभिन्न बहानामा सत्ता र शक्तिको दुरुपयोग गर्दे अनुसन्धान कमजोर बनाउने, अभियुक्तलाई उन्मुक्ति दिनेजस्ता कार्यहरु नहोस भनेर पनि महासंघले ध्यानाकर्षण गराएको छ ।
पछिल्लो समयमा राउटेको जीवन पद्धतिको आधारभूत ज्ञान नै नराखी सामाजिक सञ्जाल, युट्युव, टिकटक र फेसबुकमा समेत उनीहरुको तस्वीर र भिडियो सार्वजनिक गर्नूलाई दूव्र्यबहारको रुपमा लिनु पर्ने महासंघको भनाई छ ।
राष्टिय मानव अधिकार आयोगका प्रवक्ता टीकाराम पोखरेलले आइतबार जारी गर्नू भएको प्रेस वक्तव्यमा निजहरुको स्वास्थ्य परिक्षण गर्न र भौतिक सुरक्षा गरी जीवनको अधिकार संरक्षणमा तत्काल आवश्यक पहल गर्न र प्रभावकारी अनुसन्धान मार्फत दोषीलाई कानूनी कारबाहीको दायरामा ल्याउन आग्रह गर्नू भएको छ ।
आयोगले घटना सार्वजनिक भए पछि आयोगको कर्णाली प्रदेश शाखा कार्यलयले अनुगमन गरेको जनाएको छ ।
