नेपालका मगर समुदायहरु हरेक वर्ष माघ महिनाको पहिलो दिनलाई माघे संक्रान्ति अर्थात माघी पर्वको रुपमा मनाउने गर्दछन् ।
माघे संक्रान्ति नेपाल मगर र थारु समुदयहरुले विशेष महत्वका साथ मनाउने भएको कारण नेपाल सरकारले पनि २०६५ सालमा माघे संक्रान्तिलाई मगर र थारु समुदायहरुको राष्ट्रिय पर्व घोषणा गरेको थियो ।
मगर अदिवासी समुदायहरुले माघे संक्रान्तिलाई आफ्नो बितेका पुर्खाहरुको पूजा अर्थात पितृ पूजा गर्ने र छोरीचेलीलाई दक्षिणा दिई सत्कार गर्ने यस्को साथै प्रकृतिसँगको आफ्नो सम्बन्ध प्रगाढ बनाउने गर्दछन् ।
मगर समुदायहरु कतिपयले दुई–तीन दिनसम्म र विशेषगरी रोल्पा र रुकुमका घना मगर बस्तीमा एक हप्तासम्म पनि मनाउने चलन छ ।
मगर समुदायहरुले माघे सक्रान्तिको अघिल्लो दिन आआफ्नो टोलमा भेला भएर सुँगुर, खसी–बोका, राँगो काट्ने, माछा मार्ने साथै बनतरुल लगायत कन्दमूलहरु जाहो गर्ने र विभिन्न खानाका परिकारहरु पकाउने गर्दछन् । त्यसको साथै आआफ्ना छोरीचेली र आफन्तहरुलाई माघेपर्वको निम्तो दिने गर्दछन् ।
माघे संक्रान्तिको दिन विहानै घरमूली लगायत सबै दाजुभाइ नजिकैको खोला, नदी र पँधेरामा गएर नुहाउँछन् । अनि जौ, तिल र मासको दालको टीका लगाई सानो टपरीमा तरुल, जौ, तिल र सिक्का र धुपबत्ती बाली खोलामा बगाउँछन् । यसो गर्नाले वर्षभरिको ग्रहदशा बगेर जाने विश्वास राख्दछन् ।
नुहाएर आएपछि घरमूलीले घरको चुल्होमा आफनो पुर्खाहरुको नाममा पितृपूजा गर्छन् । र पूजा सकेपछि दाजुभाइले दिदीबहिनीलाई टीकालगाई दक्षिणा दिने गर्दछन् । दिदीबहिनी नहुनेले गाउँका छोरीचेलीलाई बोलाएर दक्षिणा दिने गर्दछन् । यसरी विधिसकेपछी, सपरिवार खिचडी र तरुल र मासुको परिकार र जाँडरक्सी खाएर रमाइलो गर्ने गर्दछन् । दिनभर एकठाउँमा भेला भएर सोरठी, घाटु, डाम्फ्या, मारुनी जस्ता नाचहरु देखाउने र मोजमस्ती गर्ने गर्दछन् ।
काठमाडौमा बसोबास गर्ने मगर समुदायहरु भने यो वर्ष काठमाडौको खुल्ला मञ्चमा जम्मा भई विशेष कार्यक्रम आयोजना गरि मनाए ।
