पर्यटन, व्यापार तथा चौरीपालन लगायतका प्रथाजन्य परम्परागत पेशा लोप हुन लागेकोमा हिमाली आदिवासी शेर्पा अगुवाहरुले चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । नारायणटार स्थित नेपाल शेर्पा संघको सभाकक्षमा आयोजित इन्डिजिनियस टेलिभिजनको अन्तरक्रियात्मक कार्यक्रम निरन्तर बहसमा शेर्पा अगुवाहरुले यस्तो बिचार राखेका हुन् ।
‘शेर्पाहरुको परम्परागत पेशा तथा व्यबसाय चौरी पालन नै हो, तर विश्वव्यापिकरण, आधुनिक जीवनशैली, आन्तरिक र वाह्य बसाईसराइका कारण शेर्पाहरुको परम्परागत पेशा तथा व्यबसाय लोप हुन लागेको छ ।’नेपाल शेर्पा संघका समेत अध्यक्ष रहनु भएका नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघका अध्यक्ष गेल्जे लामा शेपाले भन्नु भयो –‘शेर्पाहरुलाई आफनो थातथलोमा नै राख्ने वातावरण बनाउन चुनौतिपूर्ण रहेको छ ।’
‘बाहिरबाट हेर्दा शेर्पाहरु पर्यटन व्यबसायी जस्तो भएपनि शेर्पाहरु पशुपालक हौ ।’ नेपाल शेर्पा संघका महासचिव लाक्पा शेर्पाले भन्नु भयो –‘शेर्पाका पुर्खाहरुले हिमाली क्षेत्रमा विशिष्ट परम्परा र प्रथाजनित मान्यताको अभ्यास गरेका थिए । आज त्यसको निरन्तरताको अभाव छ ।’
अन्तरक्रियामा भाग लिदै शेर्पा पर्यटन व्यवशायी संघका महासचिव आङपेम्वा शेर्पाले नेपालको पर्यटनमा शेर्पा आदिवासीको योगदान महत्वपूर्ण रहेको बताउँदै शेर्पाको परम्परागत ज्ञान र अभ्यासले नै पर्यटकको आकर्षण बढ्ने बताउनु भयो । तथापि राज्यका नीतिहरु शेर्पा आदिवासीको ज्ञान, सीपलाई सम्बोधन गर्ने प्रकारको हुन नसकेको टिप्पणी गर्नू भयो ।
‘बाहिरबाट हेर्दा शेर्पाहरु पर्यटन व्यबसायी जस्तो भएपनि शेर्पाहरु पशुपालक हौ ।’ नेपाल शेर्पा संघका महासचिव लाक्पा शेर्पाले भन्नु भयो –‘शेर्पाका पुर्खाहरुले हिमाली क्षेत्रमा विशिष्ट परम्परा र प्रथाजनित मान्यताको अभ्यास गरेका थिए । आज त्यसको निरन्तरताको अभाव छ ।’
भाषाविद् आचार्य सार्की शेर्पाले मातृभाषाको जगेर्ना नभएमा अन्य कुनै पनि प्रकारको पहिचान सम्भव नहुने धारणा राख्नु भयो । उहाँले शेर्पा पहिचानको प्रमूख आधार भाषा हुनु पर्नेमा जोड दिनु भयो ।
कार्यक्रममा याक तथा चौरीपालन व्यबसायी सघका अध्यक्ष नुरु शेर्पाले चौरी पालन तथा भेडापालन देशको र शेर्पाहरुको पहिचान जोडिएको हुँदा यसको संरक्षण आवश्यक भएको धारणा राख्नु भएको थियो । उहाँले हिमाली क्षेत्रको भूभि भूभाग तथा बन सम्पदा राज्यको अतिक्रमणमा परेको र व्यापारिक प्रयोजनका लागि दुरुपयोग भइरहेकोमा आदिवासी जनजाति महासंघ जस्ता संस्थाले बिशेष कार्यक्रम ल्याउनु पर्ने बताउनु भयो ।
संविधान सभाका सदस्य आङदावा शेर्पाले पहिचानको सवालमा साझा प्रतिबद्धता र अभियान हुनु पर्नेमा जोड दिनु भएको थियो । कार्यक्रममा शेर्पा भाषाको कार्यक्रम शेर्वी ञ्येन्ठिनको सयौ भाग प्रसारण भएको उपलक्षमा सो कार्यक्रमको पनि समीक्षा भएको थियो ।
‘शेर्पाहरुको परम्परागत पेशा तथा व्यबसाय चौरी पालन नै हो, तर विश्वव्यापिकरण, आधुनिक जीवनशैली, आन्तरिक र वाह्य बसाईसराइका कारण शेर्पाहरुको परम्परागत पेशा तथा व्यबसाय लोप हुन लागेको छ ।’
सहभागी भएका शेर्पा अगुवाहरुले नयाँ पुस्तामा भाषा बोल्ने वक्ताको कमी आएको र बसाइसराइका कारण शेर्पा जातिको पहिचान लोप हुने खतरा बढेको धारणा राख्नु भएको थियो ।
इन्डिजिनियस टेलिभिजनका प्रमूख कार्यकारी कार्यक्रम निर्माता कुमार यात्रुले सन्चालन गर्नू भएको कार्यक्रममा शेर्पा अगुवाहरुको सहभागिता थियो ।
